Ateş çağı başlıyor!

BM Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli raporu korkutucu bir tablo çizdi. ‘Kırmızı kodlu’ rapora göre, öngörülenden on yıl önce, 2030’a kadar Dünya 1,5 derece ısınacak. Rapor, tüm dünyada yangın, sel ve fırtına gibi felaketlerin artacağını gösteriyor.

Birleşmiş Milletler (BM) bünyesindeki Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), tüm dünyada merakla beklenen raporunu açıkladı. 66 ülkeden 234 bilim insanının 5 yıllık çalışmayla hazırladığı altıncı rapor örgütün İsviçre’nin Cenevre kentindeki merkezinde açıklandı. Tüm dünyada meteorolojik felaketler birbirini takip ederken, kasım ayında İskoçya’nın Glasgow kentinde yapılması planlanan COP26’dan üç ay önce gelen bu rapor merakla bekleniyordu.

Bilim insanlarının dönüm noktası niteliğindeki çalışmasında, insanlığın iklim üzerindeki zararlı etkisinin “gerçek” olduğu kaydedildi. “İklim Değişikliği 2021: Fizik Biliminin Temeli” başlıklı 3 bin sayfalık rapor, IPCC üyesi 195 üye ülke tarafından sanal ortamda düzenlenen oturumda onaylandı.

İkinci kısmı 2022’de yayımlanacak raporda, “iklimde gözlemlenen değişikliklerin çoğu, yüz binlerce yıl değilse de binlerce yıldır görülmedi ve örneğin devam eden deniz seviyesinin yükselmesi gibi, halihazırda etkin olan (harekete geçen) bazı değişiklikler, yüzlerce ila binlerce yıl boyunca geri döndürülemez (geri dönüşü yok)” ifadesi yer aldı.

Daha önceki IPCC raporlarında iklim değişikliğinin endüstriyel faaliyetler sonucu meydana geldiğinin ‘kuvvetle muhtemel’ olduğu dile getirilirken, bu kez kesin dile “İnsan etkilerinin; atmosferin, ozon tabakasının ve yeryüzünün ısınmasına neden olduğu ortadadır” denildi.

HER YIL ‘FELAKET YILI’
Karbondioksit (CO2) ve diğer sera gazlarının emisyonlarındaki güçlü ve sürekli azalmaların iklim değişikliğini sınırlayacağının altı çizilen raporda, şu ana kadar nadir görülen aşırı hava olaylarının sıklaşacağı değerlendirmesi de yapılıyor. Sıcaklık artışının 1,5 derece ile sınırlandırılması durumunda dahi bu durumun değişmeyeceğine dikkat çekilirken 50 yılda bir görülen aşırı sıcak havanın artık yılda bir görülmesinin olası olduğu vurgulanıyor.

Gelecek on yıllarda 1.5 santigrat derecelik küresel ısınma seviyesini geçme ihtimaline ilişkin yeni tahminler sunan raporda, “İklim değişikliğinde ani, hızlı ve büyük ölçekli azalmalar olmadıkça, sera gazı emisyonları, ısınmayı 1.5 santigrat derece, hatta 2 santigrat dereceye kadar sınırlaması ulaşılmaz olacaktır” ifadesi kullanıldı. İnsan faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının 1850-1900’dan bu yana yaklaşık 1.1 santigrat derece ısınmadan sorumlu olduğuna dikkat çekildi.

2050’DE BİTECEK!
Raporda, en iyimser senaryo doğrultusunda dahi 2050’ye kadar Grönland’da buzulların tamamen erimiş olacağına dikkat çekiliyor. Deniz seviyesindeki yükseliş durmayacak ve deniz kenarındaki ülkelerde geçmişte yüz yılda bir görülen seller 2100’e kadar her yıl meydana gelecek. Sıcak mevsimlerin uzun, soğuk mevsimlerin ise kısa olacağı kaydedildi. 2 derece küresel ısınmada aşırı sıcaklıkların tarım ve sağlık için kritik tolerans eşiklerine daha sık ulaşacağını gösterdiği belirtildi.

GUTERRES: ZAMANIMIZ KALMADI
Raporun sonuçlarını değerlendiren BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, fosil enerjiler için “cenaze çanları çaldığını” söyledi. Rapor için “insanlık için kırmızı kod” tanımlamasını yapan Guterres, “Dünyayı yok eden fosil yakıtların sonlandırmanın zamanı geldi” diye konuştu.

Guterres, “Şimdi güçlerimizi birleştirirsek, iklim felaketini önleyebiliriz. Fakat bugünün raporunun açıkça gösterdiği gibi, geciktirme zamanımız yok ve mazeretlere yer yok” dedi.

ŞİMDİ NE OLACAK?
Dünyadaki hemen hemen tüm ülkeler, Paris İklim Anlaşması’nın hedeflerine uymayı kabul etti. Anlaşma, küresel ısınmayı 1,5 derecenin altında tutma çabalarını sürdürmeyi amaçlıyor.

BM’nin yeni raporuna göre ise, karbon salımında büyük kısıtlamalar gerçekleşmediği sürece bu hedef de bu yüzyılda tutturulamayacak. Fakat sera gazı salınımlarındaki kayda değer kısıtlamaların yükselen sıcaklıkları dengeleyebileceğine dair yeni bir umut da var. Glasgow’da 1 Kasım’da başlayacak ‘COP26’ olarak bilinen iklim zirvesi çok kritik önem taşıyor.

Rapor ne anlatıyor: 

1 – Küresel ısınma hızlanıyor ve etkileri daha yoğun hissediliyor. Bunun sebebi ise insan.

2 – Atmosferdeki karbon emisyon yoğunluğu, 2019’da 2 milyon yıl içinde en yüksek seviyesine ulaştı.

3 – Küresel ısınmayı 1.5 derecede tutma hedefine ulaşmak artık pamuk ipliğine bağlı.

4 – Deniz düzeyi daha hızlı yükseliyor. Deniz seviyesinin yükselmesine engel olmak artık mümkün değil.

5 – Uzmanlar artık ne yapılması gerektiğine dair daha net bir plan ortaya koyabiliyor.