“Belediyelerin gelir paylaşımı havuz sistemi ile daha adaletli hale getirildi”

İçişleri Bakanı Ziya Öztürkler, Belediyeler (Değişiklik) Yasası’nın, belediyelerin gelirlerinin artırılması başta olmak üzere günün koşullarına uygun hale getirildiğini kaydetti.

İçişleri Bakanı Öztürkler, Meclis Genel Kurulu’ndan geçirilerek, yasallık kazanan “51/95 Belediyeler (Değişiklik) Yasası hakkında açıklama yaptı.

Öztürkler, “çeyrek asırdan fazla bir süre yürürlükte olan ve çağın ihtiyaçlarına cevap veremeyen” 51/95 Belediyeler (değişiklik) Yasası’nın komite aşamasından geçerek, meclis genel kurulun önüne kapsamlı değişiklikler ve büyük emekler sonrasında geldiğini belirtti. Öztürkler, yasanın en son belediyelerin gelirlerinde en önemli kalemler olan resim, harç ve vergilerde 2001 yılında düzenleme yapıldığına dikkat çekti.

Yerel yönetimler konusundaki en önemli ayak olan 51/95 Belediyeler Değişiklik Yasası’na ilk günden itibaren çok önem verdiklerini ifade eden Öztürkler, “Yeni düzenleme ile belediyelerin gelirlerinin artırılması başta olmak üzere, belediyelerimizin sürdürülebilir mali yapılara kavuşması, denetlenebilir, şeffaf, hesap verebilir olmaları, çağdaş hizmetleri hayata geçirebilme imkânlarının artırılması, merkezi yönetim destek hizmetleri ile ilgili düzenlemeler, belediyelerin gelir paylaşımında adaletin sağlanması gibi önemli konularda mevcut yasada yapılan değişiklikle, çağdaş ve işlevsel bir hale getirilmiş, yapılan kapsamlı çalışma ile Belediyelerin Anayasası olarak kabul edilen 51/95 Sayılı yasa, günün koşullarına uygun hale getirildi” dedi.

Belediyelerin en önemli gelir kaynakları olan vergi, resim ve harçların aylık asgari ücrete endekslendiğini, önemli oranlarda bu kalemlerin artırıldığını ifade eden Öztürkler, “Kıymet tartı ücreti, Arıtma Tesisi, Vidanjör ve Kanal Açma Hizmeti Ücreti ile tüm resim, harç ve vergilerin günün koşullarına ve ihtiyaca cevap verecek şekilde, asgari ücrete endekslenerek belli oranlarda yükseltildiğini belirtti.

“Belediyelerin gelir paylaşımı havuz sistemi ile daha adaletli hale getirildi”

Öztürkler, özellikle gelir paylaşımı ve hizmet kalitesini artırmak, daha adaletli bir gelir paylaşımı sağlamak amacıyla havuz sistemine geçileceğini, bu kapsamda hava limanlarından çıkış yapan kişilerden ilgili şirketler tarafından aylık asgari ücretin yüzde 0.06’sı (binde altısı) tutarında belediye hizmetlerinden yaralanma resmi tahsil edilerek, bunun yüzde 60’ının ilgili belediyeye (Değirmenlik), yüzde 40’nın ise nüfusları oranında paylaştırılmak üzere Devlet Gelirler Veznesine yatırılacağını, kıymet ve tartı ücretlerinden olan ithal edilen akaryakıtın ise belediye tarafından satış fiyatı üzerinden yüzde 1.5 oranında, kıymet ve tartı ücretinin yüzde 60’ının ilgili belediyeye (İskele), yüzde 40’nın ise nüfusları oranında paylaştırılmak üzere devlet gelirler veznesine aktarılacağını belirtti.

Öztürkler, kurulan Havuz Sistemi ile Hava Alanı ve Akaryakıttan yüzde 60 pay alan belediyelerin yüzde 40’lık havuz gelirinden pay alamayacaklarını, akaryakıt ve havaalanından gelen ve önemli bir gelir kaynağı olan kısımdan ise diğer belediyelerinin de gelir almasının sağlandığını, bu şekilde de küçük belediyelerin bir nebze rahatlatılmasının sağlandığını, bu sayede de gelirlerden tek bir belediyenin yararlanıp, diğer belediyelerin bundan mahrum olmasının önüne geçildiğini, kumarhane ruhsatı üstünden kesilen harcın da buna eklenmesi ile de gelir paylaşımı yapılacak havuzun büyütüldüğünü ve belediyelerin gelir paylaşımının havuz sistemi ile daha adaletli hale getirildiğini anlattı.

Belediye sınırları içerisinde üretilen hazır beton, asfalt, parke ve benzeri şeyler için satış fiyatı üzerinden yüzde 0.003’ü (binde üç) oranında kıymet ve tartı ücreti alınması, ülke sınırlarına ilk girdiği yerdeki Belediye tarafından satış fiyatı üzerinden dağıtılmak üzere ithal edilen akaryakıt ürünlerinden yüzde 1,5 oranında kıymet ve tartı ücreti alınmasının karara bağlandığını ifade eden Bakan Öztürkler, “ Eski yasada olmayıp, ilk kez düzenlenen kıymet ve tartı ücretleri ile de belediyelerin gelirlerine yeni gelir kalemleri eklendi” dedi.

“Mali disiplin, şeffaflık, denetim ve hesap verebilirliğin sağlanması adına düzenlemeler yapıldı”

“Kamu yarına yapılan yatırım projeleri dışında, borçlanılacak miktar da dâhil olacak şekilde belediyenin borçlarının tümü, bir yıl içerisinde devlet bütçesinden ilgili belediyeye ayrılan payı aşamayacak” ibaresinin yeni yasaya konduğunu belirten Öztürkler, devlet bütçesinden ayrılan payı veya belediye meclisinin görev süresini aşan ödeme süresi olan miktarın borçlanılabilmesinin Bakanlar Kurulunun onayına bağlı olacağını, buna ek olarak belediyelerin işletmeler veya döner sermayeli kuruluşlar kurmak, kurulmuş işletmelerle, limited ve kooperatif ortaklıklarına katılmalarına Sayıştay Denetimi getirildiğini de kaydetti.

Belediye Meclisleri, belediyeler ile bunlara bağlı kurum ve döner sermayeli işletmelerin ve bunların kuracağı birliklerin mali açıdan her türlü hizmet, hesap ve işlemlerinin denetlenmesi için mali raporlamalar yaptırmakla yükümlü olacaklarına da dikkat çeken Öztürkler, yetkilendirilmiş muhasip-murakıp tarafından her mali yılın başlangıcından itibaren 6 aylık sürelerle mali raporlamalar yapılması ve belediye meclisine sunulmasının zorunlu hale getirildiğini, yeni yasada yer alan tüm bu düzenlemelerin temel hedefinin ise; belediyelerin sürdürülebilir bir yapıya kavuşması, mali disiplin, şeffaflık, denetim ve hesap verilebilirliğin sağlanması olduğunu ifade etti.

“Belediyelerin devlet gelirlerinden aldığı katkı payları da artırıldı”

Belediyelere, devlet bütçesinde öngörülen mahalli gelirlerin yüzde 9.25’i oranında pay ayrıldığını, bu payın, belediyelere yüzde 85 nüfusları oranında, yüzde 15’in ise yüz ölçümleri oranında paylaştırılacağını söyleyen Öztürkler, “Eski yasada bu paylaştırma en son nüfus sayımına göre nüfusları oranında oluyordu. Yüzdelik ise yüzde 9 idi. Eski yasada yüzde 0.25’lik oran, nüfusu 6000’in altında olan belediyelere nüfusları oranında bölüştürülüyordu. Bu değişiklik yasasında nüfus ve yüzölçümü kıstası getirilerek, adilane bir bölüşümün yapılması hedeflendi” dedi.

MAKS Projesi için belediyelere düşen görevlerin daha sağlıklı yürütülmesi ve merkezi hükümet arasında istatistiki verilerin paylaşılması noktasında, E-Devlet sisteminin omurgası konumunda olan Mekânsal Adres Kayıt Sistemi’nin hızla tamamlanması, çağdaş ve güncel nüfus sayımı başta olmak üzere yol, cadde ve hane numaraları ile kişi bilgilerinin eşleştirilerek çalışmaların sağlıklı yürütülebilmesi adına düzenleme yapıldığına da dikkat çeken Öztürkler, “Bu bağlamda ilgili madde uyarınca yapılacak paylaştırmada, nüfusun tespiti için adrese dayalı nüfus kayıt sisteminin uygulanacağı karara bağlandı. Bu sistem yürürlüğe girene kadar da, geçici madde koyarak, nüfusun tespitinde İstatistik Kurumunun ilgili mali yılın başında en son belirlediği verilerden yararlanılacağı kuralı getirilmiştir” ifadelerini kullandı.

Öztürkler, şöyle devam etti:

“Belediyelerimizin büyük projeleri hayata geçirebilmesi, daha güçlü mali yapılara kavuşturulmaları, gelirlerinin artırılması, denetim ve şeffaflığın artırılması temel hedefi ile nerede ise mevcut yasanın tamamına yakınının düzenlendiği yasa ile hizmet verimliği artacaktır. Yapılan kapsamlı düzenlemelerle insanımız, yerinden hizmet kalitesinin artmasıyla çok daha iyi, çağdaş hizmetlere kavuşacaktır. Söz verdiğimiz gibi 51/95 Sayılı Belediyeler Değişiklik yasasının hayat bulması ülkemizin geleceği açısından da büyük bir reformdur. Yasa çalışmalarında her zaman destekleri ile yanımızda olan Başbakanımız Sayın Ünal Üstel’e komite başkanımıza, değerli komite üyelerine, hukukçularımıza ve kapsamlı şekilde yasanın düzenlenmesinde katkı koyan tüm paydaşlara emekleri, özverili çalışmaları için teşekkür ediyor, ülkemize hayırlı olmasını diliyorum.”