AB’de seyahat yaz aylarında başlıyor mu, ‘Aşı pasaportunun’ önündeki engeller neler?

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, mart ayı içinde Covid-19 salgınına rağmen serbest dolaşımı düzenleyen ‘Dijital Yeşil Geçiş Kartı’ için yasa teklifini sunacaklarını duyurdu.

AB’nin karmaşık karar alma mekanizması göz önüne alındığında, sistemi uygulamaya koymanın en iyimser senaryoyla haziran sonu veya temmuz başı olacağı tahmin ediliyor.

Ancak bu tarihin daha da ileriye sarkabileceği belirtiliyor. Temel haklar, ayrımcılık, veri gizliliği, teknolojik erişim ve sahtecilikle ilgili endişeler, benzeri daha önce AB’de denenmemiş olan yenilikçi sınır ötesi araç için engeller olarak karşımıza çıkıyor.

‘Dijital Yeşil Geçiş Kartı’
‘Dijital Yeşil Geçiş Kartı’nın temel olarak kişilerin aşı olmuşlarsa nerede, hangi aşıyı ne zaman olduklarını, olmamışlarsa PCR test sonuçlarını, Covid-19 geçirmişlerse antikor oluşturup oluşturmadıkları gibi tıbbi bilgilere ait dijital verileri içermesi bekleniyor.

Von der Leyen, “veri koruma, güvenlik ve mahremiyete saygı göstereceğinin” altını çiziyor. Ancak tüm bu garantiler, bu tür sertifikaların vatandaşları kaçınılmaz olarak iki sınıfa ayıracağını savunanlar için soru işareti olmaya devam ediyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), şubat ayının başlarında, “uluslararası seyahatlerde ayrılış veya girişlerde Covid-19 aşılaması kanıtı”na karşı olduğunu ifade eden rapor yayınladı.

WHO, “Aşıların sınırlı bulunabilirliği göz önüne alındığında, gezginlerin tercihli aşılanması, şiddetli Covid-19 hastalığı açısından yüksek risk altında olduğu düşünülen öncelikli insanlar için yetersiz aşı tedarikine neden olabilir” sonucuna vardı.

Günler sonra, İngiltere’nin ulusal bilimler akademisi Royal Society, Covid-19 aşı pasaportlarının geliştirilmesi ve kullanılması için 12 kriter belirleyen bir rapor yayınladı. Kriterler, tanımlanmış kullanımlara dayalı, kişisel veriler için güvenli, taşınabilir, uygun fiyatlı ve yasal olan uluslararası standartlaştırılmış sertifikalar önerdi.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, mart ayı içinde Covid-19 salgınına rağmen serbest dolaşımı düzenleyen ‘Dijital Yeşil Geçiş Kartı’ için yasa teklifini sunacaklarını duyurdu.

AB’nin karmaşık karar alma mekanizması göz önüne alındığında, sistemi uygulamaya koymanın en iyimser senaryoyla haziran sonu veya temmuz başı olacağı tahmin ediliyor.

Ancak bu tarihin daha da ileriye sarkabileceği belirtiliyor. Temel haklar, ayrımcılık, veri gizliliği, teknolojik erişim ve sahtecilikle ilgili endişeler, benzeri daha önce AB’de denenmemiş olan yenilikçi sınır ötesi araç için engeller olarak karşımıza çıkıyor.

‘Dijital Yeşil Geçiş Kartı’
‘Dijital Yeşil Geçiş Kartı’nın temel olarak kişilerin aşı olmuşlarsa nerede, hangi aşıyı ne zaman olduklarını, olmamışlarsa PCR test sonuçlarını, Covid-19 geçirmişlerse antikor oluşturup oluşturmadıkları gibi tıbbi bilgilere ait dijital verileri içermesi bekleniyor.

Von der Leyen, “veri koruma, güvenlik ve mahremiyete saygı göstereceğinin” altını çiziyor. Ancak tüm bu garantiler, bu tür sertifikaların vatandaşları kaçınılmaz olarak iki sınıfa ayıracağını savunanlar için soru işareti olmaya devam ediyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), şubat ayının başlarında, “uluslararası seyahatlerde ayrılış veya girişlerde Covid-19 aşılaması kanıtı”na karşı olduğunu ifade eden rapor yayınladı.

WHO, “Aşıların sınırlı bulunabilirliği göz önüne alındığında, gezginlerin tercihli aşılanması, şiddetli Covid-19 hastalığı açısından yüksek risk altında olduğu düşünülen öncelikli insanlar için yetersiz aşı tedarikine neden olabilir” sonucuna vardı.

Günler sonra, İngiltere’nin ulusal bilimler akademisi Royal Society, Covid-19 aşı pasaportlarının geliştirilmesi ve kullanılması için 12 kriter belirleyen bir rapor yayınladı. Kriterler, tanımlanmış kullanımlara dayalı, kişisel veriler için güvenli, taşınabilir, uygun fiyatlı ve yasal olan uluslararası standartlaştırılmış sertifikalar önerdi.

Pasaport politikası
Hükümetler, aşı pasaportlarının potansiyel olarak ayrımcı etkilerini not ettiler ve konuyla ilgili çekincelerini dile getirmeye başladılar.

Bu yılın başlarında, Fransa’nın Avrupa İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakanı Clement Beaune, bu aşı belgelerinin oluşturulmasının “çok erken” olduğunu söyledi.

Hollanda Başbakanı Mark Rutte geçen hafta yaptığı açıklamada, bu fikri “çevreleyen bir dizi temel soru var” diyerek bunun ülkesinde tartışılması gerektiğini kaydetti.

Belçika Dışişleri Bakanı Sophie Wilmes, “Aşılama zorunlu olmadığından ve aşıya erişim henüz genelleştirilmediğinden, ayrımcılık yapmama ilkesine saygı her zamankinden daha temeldir.” açıklaması yaptı.

Önlemin, pasaportsuz Schengen Bölgesi üzerinde ne tür bir etkisi olacağı henüz belli değil. Pek çok üye devlet, yerleşik olmayanların kendi bölgelerine girmesine izin vermek için negatif koronavirüs testi veya çalışma kapasitesinin kanıtı gibi belgeler talep ediyor.

AB çapında bir pasaportun geçerli olmaması durumunda, hükümetler aşılanmış vatandaşlarının ülkeler arasında özgürce seyahat etmelerine izin vermek için her zaman ikili veya çok taraflı anlaşmalara başvurabilir.