Birleşmiş Milletler 80. Genel Kurul oturumu başladı

Oturum, BM 80. Genel Kurul Başkanı Alman Annalena Baerbock başkanlığında ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in konuşmasıyla açıldı.

80. BM Genel Kurulu’nda Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil ediyor.

Bugün 4. sırada konuşmasını yapacak Erdoğan’ın hitabında, özellikle Gazze’deki duruma dikkati çekmesi bekleniyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın üye ülkelerden İsrail’in saldırılarına karşı durmalarını talep etmesi öngörülüyor.

89 DEVLET BAŞKANI KATILIYOR

BM Sözcülüğü, 23-29 Eylül tarihlerinde düzenlenen 80. BM Genel Kurulu’na bu yıl 89 devlet başkanı, 5 başkan yardımcısı, 1 prens, 43 hükümet başkanı, 5 başbakan yardımcısı, 45 bakan, 1 bakan yardımcısı ve AB delegasyonunun katılacağını bildirdi.

Afganistan, Myanmar ve Şeyseller yönetimlerinin bu yıl Genel Kurul toplantılarına katılmadığı belirtildi.

GUTERRES: İNSAFSIZ İNSAN ACILARININ YAŞANDIĞI BİR ÇAĞA GİRDİK

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, açılış konuşmasında BM’nin 80 yıl önce “çatışma yerine barış” diyerek insanlığın hayatta kalması için pratik bir strateji olarak kurulduğunu belirtti.

Guterres, önlerinde yapılacak çok iş olduğu halde bu işi yürütme yeteneklerinin ellerinden alındığını söyledi.

Guterres, “İnsafsız insan acılarının yaşandığı bir çağa girdik. Etrafınıza bakın, kurduğunuz BM ilkeleri kuşatma altında. Dinleyin, barış ve ilerlemenin temelleri, cezasızlık, eşitsizlik ve kayıtsızlığın ağırlığı altında çöküyor.” dedi.

Egemen ulusların topraklarının işgal edildiğini, açlığın silah olarak kullanıldığını ve gerçeklerin susturulduğunu belirten Guterres, “Nasıl bir dünya seçeceğiz? Kaba güçlerin olduğu bir dünya mı, yoksa yasaların olduğu bir dünya mı? Gücün haklı olduğu bir dünya mı, yoksa herkesin haklarının olduğu bir dünya mı?” diye konuştu.

Guterres, dünyanın giderek daha çok kutuplu hale geldiğini, daha çeşitli ve dinamik bir küresel manzara için bunun olumlu olabileceğini ancak etkili çok taraflı kurumlar olmadan çok kutupluluğun kaosa davetiye de çıkarabileceği uyarısında bulundu.

“GAZZE’DEKİ DEHŞET, ÜÇÜNCÜ KORKUNÇ YILINA YAKLAŞIYOR”

Bugün ülkelerin karşı karşıya kaldığı seçimlerin “milyonlarca insan için ölüm kalım meselesi” olduğuna vurgu yapan Guterres, ilk olarak, uluslararası hukuka dayalı bir barışı seçmek gerektiğini belirtti ve “Ancak bugün, asla izin vermeyeceğimize yemin ettiğimiz bir barbarlıkla savaşlar şiddetleniyor.” ifadesini kullandı.

Guterres, bu bağlamda BM Şartı’nın önemine dikkati çekerek “Dünyanın dört bir yanında bazı ülkelerin, kuralların kendileri için geçerli olmadığını düşünerek hareket ettiğini görüyoruz. İnsanlara, insandan daha aşağı muamele edildiğini görüyoruz. Bunu dile getirmeliyiz. Cezasızlık kaosun anasıdır ve çağımızın en korkunç çatışmalarından bazılarını doğurmuştur.” değerlendirmesinde bulundu.

Sudan ve Ukrayna’daki gelişmelere değinen Guterres, Gazze’de devam eden soykırım için de “Gazze’deki dehşet, üçüncü korkunç yılına yaklaşıyor. Bunlar, temel insanlığa meydan okuyan kararların bir sonucu. Ölüm ve yıkımın boyutu, genel sekreter olarak görev yaptığım yıllardaki diğer tüm çatışmaların çok ötesinde.” dedi.

Guterres, hiçbir şeyin Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırılarını ve akabinde Filistin halkının topluca cezalandırılması ile Gazze’nin sistematik olarak yok edilmesini haklı çıkaramayacağını belirterek hemen kalıcı ateşkes ve Orta Doğu’da sürdürülebilir barış için iki devletli çözümden taviz verilmemesi çağrısı yaptı.

Bu bağlamda, BM Güvenlik Konseyinin de sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiğini hatırlatan Guterres, “(BM Güvenlik Konseyi) Daha temsili, daha şeffaf ve daha etkili olmalıdır. Kriz müdahalesinin ötesinde dışlanma, eşitsizlik, yolsuzluk ve cezasızlık ile çatışmayı tetikleyen adaletsizliklerle de mücadele etmeliyiz. Silahları susturmanın en kesin yolu, adaletin sesini yükseltmektir.” diye konuştu.

Guterres, insan haklarının barışın bir süsü değil, temeli olduğuna vurgu yaparak insan haklarının evrensel, bölünemez ve birbirine bağımlı olduğunu ve uygulanması için siyasi irade gerektiğini kaydetti.

“BU KRİZ ANINDA, BM’NİN HİÇ BU KADAR ÖNEMLİ OLMAMIŞTI”

BM’ye yapılan ödemelerdeki kesintilere de dikkati çeken Genel Sekreter, bunun yardım bekleyen birçok insan için ölüm fermanı olduğunu söyledi.

Guterres, BM’nin artan jeopolitik gerilim ve bölünmeler, kronik belirsizlik ve artan finansal zorluklarla karşı karşıya olduğunu vurgulayarak “Özellikle de şu anda, barışı inşa etme temel çalışmalarımızı desteklemek için yatırılan her dolara karşılık dünya, savaş silahlarına 750 dolar harcıyor.” ifadesini kullandı.

“Bu kriz anında BM, hiç bu kadar önemli olmamıştı.” diyen Guterres, “Dünyanın bizim eşsiz meşruiyetimize ihtiyacı var. Birleştirici gücümüze, ulusları birleştirme, ayrılıkları ortadan kaldırma ve önümüzdeki zorluklarla yüzleşme vizyonumuza.” değerlendirmesinde bulundu.

Guterres, konuşmasında artan iklim krizine çözüm arayışları, özellikle yapay zeka ile tavan yapan teknolojinin insanlığın hizmetinde kullanılması ve tüm bunlar için çok geç olmadan yeni düzenlemeler getirilmesi gerektiğini de değinerek “Teknoloji efendimiz değil, hizmetkarımız olmalı. İnsan haklarını, insan onurunu ve insan iradesini desteklemelidir. Ancak bugün, yapay zekânın gelişimi, birkaç elde yoğunlaşan düzenleme ve sorumluluğu geride bıraktı.” dedi.

Teknoloji hakkında evrensel güvenlik önlemlerine ve ortak standartlara ihtiyaç olduğunu kaydeden Guterres, “Hiçbir şirket kanunun üstünde olmamalı. Kimin yaşayıp kimin öleceğine hiçbir makine karar vermemeli. Hiçbir sistem şeffaflık, güvenlik ve hesap verebilirlik olmadan devreye alınmamalı.” diye konuştu.